ASKLEPI – Miti dhe etimologjia e një shkreptimë hyjnore
Asklepi, biri i Apolonit dhe nimfës Koronisë, është perëndia e mjekësisë në mitologjinë greke. Historia e tij fillon me një tragjedi: Koronisi, e dashura njerëzore e Apolonit, e tradhton atë me një vdektar. Kur Apoloni mëson për këtë, urdhëron që ajo të digjet mbi një turrë drush. Por para se ta përpijë flaka, Apoloni shpëton fëmijën nga barku i saj. Kështu lind Asklepi – mes zjarrit, i marrë nga barku i një nëne që po digjej për fajin e saj.
Fëmija rritet nën kujdesin e kentaurit Kiron, i cili i mëson artin e shërimit. Asklepi bëhet aq i fuqishëm saqë arrin të ngjallë edhe të vdekurit, gjë që trondit rendin e vendosur nga perënditë. Zeusi, i shqetësuar se Asklepi po prish kufirin ndërmjet jetës dhe vdekjes, e godet me një rrufe – një shkrepëtimë qiellore që e vret. Por më pas, për shkak të madhështisë së tij, Asklepi ngjitet në qiell dhe hyjnizohet.
Etimologjia sipas shqipes zbërthen vetë thelbin e mitit të Asklepit:
ASKLEPI < A-SHKLEP-I s e r > l), që ne të motivonim etimologjinë e mitit
ASKLEPI = A-SHKREP-i = Asht i shkrepuar, ai që është shkaktuar, formuar dhe goditur nga shkrepëtimat, nga përplasjet e energjisë hyjnore.
Ekstremet e jetës së tij janë dy zjarre:
1. Zjarri i lindjes, ku ai del nga barku i nënës së djegur – një shkrepje nga Apoloni.
2. Zjarri i vdekjes, ku ai rrëzohet nga rrufeja e Zeusit – një shkrepje ndëshkuese, por edhe një ngritje drejt perëndisimit.
Ai lindi nga një zjarr dhe u kthye në zjarr, dhe emri i tij është vula e kësaj përvoje:
ASHKREP-i – i shkrepuari, i përplasuri ndërmjet botës së njerëzve dhe asaj hyjnore.
Kështu, në dritën e gjuhës shqipe, Asklepi shfaqet si një figurë që mishëron shkrepëtimën hyjnore që shëron dhe shkatërron, ngjall dhe rrëzon – por mbi të gjitha, transformon.
Etimologjia bëhet dritë mbi mitin, dhe shqipja bëhet gjuha që i jep zë hyjnisë .
Përfundim: emri si fat dhe dëshmi mitike.
Emri i Asklepit, i zbërthyer në A-SHKREP-I, përmban të gjithë rrugën e tij mitike:
– lindjen nga flaka
– rritjen me dije
– shërimin dhe ringjalljen
– vdekjen me rrufe
– ringritjen si hyjni
Ky është një shembull i mrekullueshëm se si gjuha shqipe, përmes embriomorfemave të saj, mund të zhbirojë kuptimet e fshehta të mitologjisë dhe të japë jo vetëm etimologji, por edhe hermeneutikë të mitit.