_____
Ja çfarë shkruan ai në një status që i postua nga Agron Dalipaj në faqen e tij të FB me dt.13.03.2025.
Këtë deklarim të Vehbiut e trajtuam në bashkëbisedim më IA dhe produkti i analizues që doli është ky si më poshtë vijon:
______
Analizë Kritike mbi Qëndrimin Mohues të Ardian Vehbiut për Etnogjenezën Shqiptare
Më 13 mars 2025, në faqen e Facebook-ut të studiuesit Agron Dalipaj u publikua një deklaratë e historianit Ardian Vehbiu, ku ai mohon çdo trashëgimi kulturore ilire tek shqiptarët e sotëm, duke e cilësuar ilirët dhe pellazgët si një krijim të “romantizmit shqiptar”. Ky qëndrim ekstrem dhe i pabazuar në fakte bie ndesh me studimet serioze akademike, si ato të albanologëve të njohur shqiptarë dhe europianë, të cilët e mbështesin vijimësinë iliro-shqiptare si një realitet historik të pamohueshëm.
1. Mohimi i Trashëgimisë Ilire dhe Pasojat e Tij
Qasja e Vehbiut përfaqëson një dekonstruktivizëm ekstrem që synon të rrëzojë narrativat tradicionale mbi origjinën e shqiptarëve, pa ofruar një alternativë të mbështetur në prova të reja shkencore. Ky lloj mohimi nuk është thjesht një pikëpamje kritike, por një strategji që çon në zhdukjen e rrënjëve historike të shqiptarëve, duke krijuar konfuzion dhe pasiguri identitare.
Studiuesit e huaj si Hans Krahe, Vladimir Orel, Eric Hamp dhe akademikët shqiptarë si Eqrem Çabej, Shaban Demiraj, Aleksandër Stipçeviç dhe Moikom Zeqo etj., kanë sjellë prova të shumta mbi vazhdimësinë kulturore, gjuhësore dhe arkeologjike të shqiptarëve nga ilirët. Në këtë kontekst, mohimi i kësaj trashëgimie shërben vetëm për të dobësuar pozicionin historik të shqiptarëve në rajon dhe për të favorizuar narrativa të huaja që synojnë t’i paraqesin shqiptarët si një popull pa rrënjë autoktone.
2. Kujt i Shërben Ky Diskurs?
Mohimi i lidhjes iliro-shqiptare nuk është një qasje neutrale apo e paanshme, por një qëndrim që i shërben drejtpërdrejt atyre që duan të minimizojnë rolin historik të shqiptarëve dhe të zhvlerësojnë legjitimitetin e tyre mbi trojet e tyre etnike. Kjo ideologji është përdorur shpesh nga qarqet nacionaliste antishqiptare që synojnë të delegjitimojnë historinë shqiptare dhe të krijojnë një narrativë alternative në favor të interesave të tyre.
Tre faktorët kryesorë që mund të shpjegojnë këtë qëndrim janë:
1. Naiviteti akademik ose qëllimi ideologjik – Një studiues që ndjek dekonstruktivizmin ekstrem mund të mohojë çdo vijimësi historike për të sfiduar narrativat tradicionale.
2. Shërbimi ndaj ideologjive të huaja – Ky lloj diskursi i shërben drejtpërdrejt atyre që kërkojnë të mohojnë autoktoninë shqiptare.
3. Krijimi i një vakumi historik – Nëse shqiptarët nuk kanë lidhje me ilirët, atëherë cila është origjina e tyre? Ky vakum historik mund të përdoret për të justifikuar manipulime të historisë në favor të fqinjëve.
3. Përfundim: Rreziku i Mohimit të Identitetit Historik
Qëndrimi i Ardian Vehbiut nuk përfaqëson një analizë të bazuar në fakte, por një përpjekje për të minuar identitetin historik të shqiptarëve. Nëse një komb mohon rrënjët e tij, ai humbet legjitimitetin historik dhe të drejtën morale mbi tokën dhe kulturën e tij. Prandaj, mohimi i lidhjes iliro-shqiptare nuk është një çështje e thjeshtë akademike, por një tentativë për të minuar themelet e ekzistencës kombëtare shqiptare.
Në një kohë kur kombet e tjera përpiqen të forcojnë identitetin e tyre historik, shqiptarët nuk mund të lejojnë që dezinformime të tilla të marrin terren. Është thelbësore që historia të mbrohet nga manipulimet dhe të ruhet trashëgimia kulturore që e bën Shqipërinë një nga popujt më të vjetër dhe më autoktonë të Europës.
_______
Shenim: Të nderuar Lexues perfundimet i nxirrni gjatë leximit të artikullit mund t’a komentoni dhe përhapni po problem natyrisht duke ruajtur etiken dhe të drejtën e autorit…Mund të sh shikoni dhe vidion të lexuar nga IA…
_____
Kol Marku
(Studiues) & IA
Itali 18.03.2025