KUSH THOTE SE NUK KA SHKRIME NE ILIRISHT GENJEN SI DERRI

18
Feb
2025
Shkruan: Albert Nikollay


KUSH THOTE SE PELLAZGET NUK KANE LIDHE ME ILIRET ? ESHTE MASHTRUES DHE TRADHTAR I KOMBIT SHQIPTAR
HANS KRAHE ; NJE TJETER GJIGAND I ALBANOLOGJISE ( U CENSURUA NGA REGJIMI KOMUNIST SHQIPTAR DHE SOT CENSUROHET NGA AKADEMIA E SHKENCAVE )
VEPRA E TIJ ESHTE NE GJUHEN GJERMANE ( E PAPERKTHYER)
HIDROGRAFIA E EVROPES ESHTE E GJITHA ILIRE!
HANS KRAHE ME SHEMBUJ KONKRET TREGON SE ORIGJINA E EVROPIANEVE ESHTE ILIRE
Studiuesi i madh Hans Krahe i përket brezit të madh të gjuhëtarëve dhe antropologëve më të mëdhnje në botë, të cilët nuk bënë kompromise sa i takon vërtetësisë shkencore duke kontribuar në studimet Ilire pa ndonjë interes financiar apo politik. Duke ndjekur punën e nisur nga Leibniz, Bopp, Folmerayer dhe shumë gjermanë te tjerë , në veprën e tij të parë të botuar në vitin 1937, ai u bë ndjekës i hulumtimeve të thella shkencore në favor të tezës Ilire të prejardhje Evropiane. Mbi të gjitha, ai studioi gjuhën e fisit Ilir të */Venetëve/, e cila përmbante me qindra mbishkrime në gjuhën Ilire, si dhe mbishkrime të tjera të dialekteve të tjera si Mesape , japige, sicule dhe Iliriko-Ballkanike. Sipas tij këto përbënin degët më të vjetra Ilire, të cilat rrjedhnin direkt nga gjuha Proto-Indo-Evropiane. Krahe provoi me fakte se jo vetëm emri i popujve Ilirë në Adriatik – /Enetos/ shënonte shenja të qarta të iliricitetit të Evropës. Ai v¨rtetoi se Ilirët shtriheshin në të dy kontinentet Evropë dhe Azi. Homeri përmend një popull në Azinë e Vogël, */Paflogonianët/ (Pelasgët), të cilët jetonin në provincën e */Enetos/, dhe ishin të njëjtës etni me popullsinë e Enetai në Adriatik. [ ] Vetë Herodoti, qindra vite më vonë se Homeri, i referohet Enetëve [ ], një herë si Ilirë pastaj si banorë të Detit Adriatik, duke konfirmuar saktësinë e studimeve të Krahes. Krahe besonte se emri i popujve Ilirë që jetonin në Azinë e Vogël, Eneti, ishte i njëjti, dhe nëse Enetos në Adriatik ishin Venetët (V’eneti) të cilët ndryshe quheshin edhe Venetët e Vistulës (Venedi) të përmendur në burime shtesë. Qartësisht del se Ilirët dhe Venetët ishin i njëjti popull. [ ] Baza e kësaj teorie qëndron në ngjashmërinë e emrave të gjetur dhe emrave të vendeve, por mbi të gjitha në emrat e ujërave të Detit Baltik dhe Adriatik (Odra, Drava, Drama, Drweca, Opawa, Notec, etj).[ ] Duke marrë parasysh modelin e Ilirisë, ai supozoi se së bashku këto elemente përfaqësonin mbetjet e një gjuhe tepër arkaike. Teza në lidhje me rolin themelor të fisëve Ilire ka pasur kundërshtarët e saj, të cilët nuk kanë arritur të imponojnë pikëpamjet e tyre në përgjithësi, per sa kohë që Krahe ishte gjallë. Pseudo-Dijetari Serbo-Boshnjak Alojz Banac (1914-1992), proti vdekjen e këtij gjigandi të albanologjisë , për të shembur punen e tij shkencore në kolokiumin e parë mbi Ilirët të mbajtur nga 15-20 Shtator, 1972, i cili parapriu Kongresit mbi Ortografinë Shqipe të mbajtur nga 20-25 Nëntor të të njëjtit vit, shprehu: “Arkeologjia parahistorike ka kryer kërkime për një kohë të gjatë në lidhje me trashëgiminë kulturore Ilire, gjuhët dhe shenjat përmes studimeve ekstreme gjuhësore. Ne kemi përdorur veçanërisht qytetërimin Lusatian dhe kulturën e tumave. Një territor shumë i madh është i atribuar fisëve Ilirë, dhe territori i imagjinuar i grupeve etnike Ilire madje shtrihet deri në Detin Baltik. Ky atribut i territorit grupeve të tumave të etnicitetit Ilir është padyshim një gabim i thellë, i cili ka dominuar studimet parahistorike për një kohë të gjatë. Nëse rishikojmë problemin dhe ri-kualifikojmë territorin e tumave të ndarë nga bërthama etnike Ilire, do të vijmë në përfundime të ndryshme.” Kjo është një përpjekje e hapur për të minimizuar kulturën Ilire në themelin e kulturës Evropiane. Edhe sot e kësaj dite Gjuhesia Zyrtare shqiptare dhe Arkelogjia shqiptare, vazhdojnë të udhehiqen nga tezat e Alojz Banac…
Die alten balkanillyrischen geographischen Namen, Heidelberg, 1925. Son premier livre.
Lexikon altillyrischen Personennamen, 1929.
Indogermanische Sprachwissenshaft, Berlin, 1948.
Ortsnamen als Geschichtsquelle, Heidelberg, 1949.
Die Sprache der Illyrier I. Die Quellen, 1955. (ISBN 3-447-00534-3) Un résumé de son livre précédent. Le volume II, Die Sprache der Illyrier II. Die messapischen Inschriften und ihre Chronologie est de Carlo De Simone, alors que le volume III, Die Sprache der Illyrier II. Die messapischen Personennamen est de Jürgen Untermann (Wiesbaden, 1964). (ISBN 3-447-00535-1)
Die Strukture der alteuropäischen Hydronomie, Wiesbaden, 1963.
Unsere ältesten Flussnamen, 1964, essai sur l’hydronomie « vieille européenne ».
Germanische Sprachwissenschaft. Wortbildungslehre., Berlin, 1969.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Shënim:
Redaksia, diplomacia. dk nuk e merr përgjegjësinë për pikëpamjet e autorit në shkrimin e botuar!
Respekt!

Kategoria:

Botuar: 18/02/2025

© 2016 - 2025 | DIPLOMACIA.dk