Jeta e Dyfishtë e Milaim Zekës: Në hijet e errëta të politikës dhe medias kosovare, pak figura mishërojnë kontradiktën dhe polemikën si Milaim Zeka, qytetari kosovaro-suedez i kthyer në një figurë të njohur mediatike.

Karriera e tij ka luhatur mes përdorimit të mediave, manovrave politike dhe mashtrimeve të hapura, duke u shëndërruar nga një kameraman, në një gazetar, në një politikan e deri tek një sinjalizues i vetëshpallur, zëri i të cilit ka lundruar edhe në pjesë aktive të rrjeteve të dezinformimit që ai pretendon se i ekspozon. Emri i tij është përmendur ndër vite në akuza për mashtrime, shantazh, manipulim mediatik dhe lidhje me rrjete kriminale dhe shërbime të fshehta vendore dhe të huaja. Megjithëse këto gjetje e kontestojnë besueshmërinë e tij, Zeka mbetet një forcë e fortë në sferën publike të Kosovës, duke përdorur ndikimin e tij mediatik për të formësuar narrativa, për të ushtruar presion mbi aktorë politikë dhe, kur është e nevojshme, për ta rishkruar të kaluarën e tij.

Gunpowder Chronicles hapi një hulumtim të thelluar ndaj Milaim Zekës pasi, në janar të këtij viti, duket se Zeka kishte organizuar një përpjekje për të krijuar kompromat dhe rrethana shantazhuese ndaj neshë, një skemë që përfshinte dërgimin e bashkëpunëtorit të tij, Halit Sahitaj, një figurë operative e shërbimit të fshehtë rus. Kur u zbulua qëllimi i kësaj ndërhyrjeje, Sahitaj u bë subjekt i hulumtimeve tona gazetareske.

Gjatë verifikimeve, u kuptua se Sahitaj kishte tentuar të na bindte, (mua personalisht dhe redaksinë e Gunpowder Chronicles) të publikonim një dokument të fabrikuar1 që kishte në shënjestër diplomatin amerikan Richard Grenell. Madje, nuk munguan as përpjekjet për të përdorur forma të nënkuptuara ryshfeti për të arritur këtë qëllim.

Hulumtimi jonë nuk ndaloi aty. Çfarë zbuluam ishte shumë më e thellë: një rrjet i organizuar dezinformimi dhe manipulimi, që përfshinte elementë të lidhur me shërbimet e fshehta serbe, ndikime ruse dhe, në qendër të gjithçkaje, vetë Milaim Zekën. Sipas burimeve dhe dokumenteve të siguruara, ky rrjet mbështetej nga segmentë të ish-shërbimit të fshehtë e famëkeq të Kosovës, SHIK (Shërbimi Informativ i Kosovës) një strukturë e paligjshme, e akuzuar ndër vite për përfshirje në eliminime politike dhe operacione të errëta gjatë dhe pas luftës në Kosovë.

Për të kuptuar më qartë strukturën e këtij rrjeti dhe lidhjet e ndërsjella mes figurave kyçe, shihni diagramin më poshtë. — The Gunpowder Chronicles Investigations Unit.

Ajo që filloi si një tentativë për manipulim mediatik, u shndërrua në një zbulim tronditës mbi rrënjët e thella të ndikimit të errët dhe të infiltruar në strukturat e opinionit publik kosovar.

Sipas një raporti² (Whistleblower Complaint J. F Moynihan) të depozituar më 28 nëntor 2023 nga John F. Moynihan, ish-hetues i Administratës Amerikane për Luftën kundër Drogës (DEA), Zeka duket të jetë i përfshirë në disa aktivitete të kontestuara.

Raporti përshkruan akuza për manipulim dëshmitarësh dhe dëshmi të fabrikuara brenda Zyrës së Prokurorit të Specializuar të Kosovës (ZPS), duke përfshirë Zekën, bashkëshorten e tij Edlira Çefalija, figurën e lidhur me shërbimet ruse Halit Sahitaj³ (për të cilët gjetjet tregojnë se janë nën ndikimin e Zekës) dhe shtetasin malazez Darko Perovic. Megjithatë, raporti i Moynihan nuk e etiketon drejtpërdrejt Zekën si “arkitektin” e fabrikimit të dëshmive. Përkundrazi, raporti e paraqet Zekën si një gazetar që pretendon të ketë zbuluar një përpjekje sistematike të ZPS-së për të shantazhuar dëshmitarë dhe për të fabrikuar akuza. Sipas dëshmisë së Zekës, dëshmitarët janë pyetur nën presion, janë stimuluar financiarisht dhe u janë ofruar identitete të reja, taktika që Zeka ia atribuon prokurorëve të ZPS-së dhe operativëve të shërbimeve të fshehta, e jo vetes.

Por besueshmëria e këtyre pretendimeve mbetet thellësisht e diskutueshme. Vetë raporti i Moynihan nuk sjell prova konkrete që këto aktivitete kanë ndodhur. Madje, edhe vetë Moynihan shfaq skepticizëm ndaj dëshmive të Zekës, Çefalisë, Sahitajt dhe Perovic, duke sugjeruar në përfundimet e tij (faqe 13⁴) se deklaratat e tyre nuk e mbajnë peshën që pretendojnë. Burime të konfirmuara sugjerojnë se Zeka mund të jetë duke operuar me një agjendë më të gjerë, ajo e minimit të Dhomave të Specializuara të Tribunalit të Kosovës (DHSK) në Hagë dhe, rrjedhimisht, përpjekjes për ta dobësuar legjitimitetin e tribunalit për krime lufte që po ndjek penalisht ish-presidentin e Kosovës, Hashim Thaçi dhe të tjerët⁵.

Në shkurt të vitit 2025, kur Gunpowder Chronicles e kontaktoi Zekën për sqarime, përgjigjet e tij vetëm sa i thelluan kontradiktat. Fillimisht, Zeka mohoi çdo lidhje personale me Halit Sahitaj dhe Darko Perovic. Por një postim në Facebook-un e tij i gjetur nga ekipi ynë i datës 10 nëntor 2024, tregon një histori tjetër⁶: Zeka pranon publikisht se kishte ndërhyrë për të bindur Sahitaj dhe Perovic të bëjnë akuza kundër Jack Smith dhe Faik Imerit, të cilët ai i kishte cilësuar si të lidhur me operativë të inteligjencës serbe që fabrikojnë dëshmi kundër figurave kosovare. Ky zbulim ngre pikëpyetje serioze mbi rolin e Zekës si një sinjalizues i paanshëm, duke treguar përfshirjen e tij në ndërtimin e një kundër-narrative. Burime evropiane, të verifikuara nga Gunpowder Chronicles, na kanë thënë se Zeka ka luajtur një rol kyç në strukturimin e këtij tregimi alternativ, një dyshim që edhe vetë Moynihan e pranon me rezervë në raportin e tij.

Një burim tjetër ndërkombëtar në Londër i ka thënë Gunpowder Chronicles se Zeka kishte kërkuar 12 mijë euro nga Sahitaj për pajisje transmetimi televiziv, duke e ndërlikuar më tej narrativën. Sipas këtij burimi, kjo ishte pjesë e një shkëmbimi më të gjerë ku Zeka përdorte ndikimin e tij mediatike për të ndërtuar narrativa dhe për të orkestruar sulme publike që përputheshin në mënyrë të përshtatshme me interesat politike të Thaçit. Ky detaj e bën edhe më të paqartë ndarjen mes sinjalizuesit dhe manipuluesit, duke e vendosur rolin e vërtetë të Zekës brenda një mozaiku të mjegullt politik të Kosovës.

Këto të dhëna zbulojnë një anë shumë më të errët të veprimtarisë së Zekës, atë që e kalon kufirin e gazetarisë dhe hyn në sferën e dezinformimit aktiv dhe luftës politike. Teksa Kosova përpiqet të forcojë demokracinë e saj të brishtë dhe të përballet me betejat e vazhdueshme gjyqësore, figura si Milaim Zeka mbeten kujtesa të gjalla për rreziqet e ndërthurjes së pandarë të medias, politikës dhe manipulimit në një përpjekje për ta penguar rrugëtimin e drejtësisë deri në pikën finale të saj. Edhe pse ende i ndikueshëm dhe me lidhje të larta, dëshmitë sugjerojnë se kontrolli i tij mbi narrativën mund të jetë duke u dobësuar. Por nëse historia na mëson diçka, është kjo: Milaim Zeka nuk ka ndërmend të largohet në heshtje.

Afera e Vizave, njolla që nuk shlyhet: Ndër akuzat e shumta që e ndjekin Milaim Zekën, një ndër më të rënda mbetet përfshirja e tij në një skemë të gjerë mashtrimi me viza⁷. Raportet tregojnë se ai ka mashtruar rreth 920 qytetarë duke u premtuar viza për në Evropë në këmbim të parave. Skema, që dyshohet se i ka sjellë përfitime të mëdha financiare, ka shkatërruar financiarisht qindra individë dhe ka thelluar më tej mosbesimin e publikut ndaj institucioneve të Kosovës dhe atyre evropiane, tashmë të goditura nga mungesa e transparencës dhe llogaridhënies. Pavarësisht presionit në rritje, Zeka deri më sot ka shmangur përgjegjësinë e plotë ligjore, ndërsa proceset gjyqësore ende po zvarriten. Ndërkohë, ai ka përdorur praninë e vet në media për të devijuar narrativën dhe për të diskredituar kritikët.

Në përpjekje për të kuptuar reagimin institucional ndaj këtyre akuzave, Gunpowder Chronicles iu drejtua Ambasadës Gjermane në Kosovë, selisë diplomatike nga ku, sipas dëshmive, janë përdorur proceset e vizave për të ndërtuar skemën mashtruese. Përfaqësuesi i Ambasadës, z. Christian Bottcher, u shpreh se Ambasada vepron sipas standardeve të rrepta anti-korrupsion dhe nuk bashkëpunon me entitete që merren me shitjen e termineve apo vetë vizave. Ai gjithashtu deklaroi se një gjykatë, para tetë vitesh, nuk kishte gjetur prova të mjaftueshme për ta çuar më tej hetimin.

Por ky qëndrim zyrtar ngre pikëpyetje të thella mbi përgjegjësinë e vetë Ambasadës. Si është e mundur që një skemë që përfshinte qindra qytetarë të zhvatur përmes një procesi që kalonte përmes sistemit të vizave gjermane, të mos ishte hetuar në mënyrë të pavarur nga vetë Ambasada? Mungesa e çdo verifikimi domethënës dhe varësia e plotë në një vendim gjyqësor të diskutueshëm, i marrë shumë vite më parë në një klimë të mundshme politike e institucionale jo të favorshme për drejtësinë, flet për një neglizhencë shqetësuese.

Distancimi formal i Ambasadës mund të jetë ligjërisht i justifikueshëm, por moralisht dhe institucionalisht, ai përforcon idenë se praktikat e pabarabarta dhe shpërfillja e shenjave të dukshme të korrupsionit nuk janë vetëm problem vendor, por pjesë e një indiference më të gjerë ndërkombëtare që ka kontribuar në përjetësimin e mosndëshkueshmërisë në Kosovë.

Lufta e Hashim Thaçit Kundër Shpifjeve të Milaim Zekës: Gjetjet tona tregojnë se në vitin 2018, Milaim Zeka, figurë e njohur mediatike dhe ish-deputet i Kuvendit të Kosovës, ishte përfshirë në një betejë të zhurmshme ligjore kur Hashim Thaçi, atëkohë President i Republikës, ngriti një padi për shpifje kundër tij⁸. Thaçi e akuzoi Zekën për deklarata të pabazuara dhe dëmtuese, veçanërisht në lidhje me përmendjen e tij në “Komunikatën 59”⁹ — një dokument i kohës së luftës që, sipas disa interpretimeve, lidhej me ekzekutime politike të kryera nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës.

Përmes platformave të tij mediatike, Zeka kishte diskutuar publikisht për këtë dokument të kontestuar, duke sugjeruar se Thaçi kishte pasur rol në hartimin dhe shpërndarjen e tij. Këto pretendime nxitën reagim të menjëhershëm ligjor: Thaçi vendosi ta çonte çështjen në gjykatë për të mbrojtur integritetin e tij personal dhe politik.

Procesi gjyqësor mori kthesë të rëndësishme në vitin 2023, kur Gjykata Themelore e Prishtinës urdhëroi Zekën që t’i përgjigjej akuzave për shpifje brenda 15 ditëve, përndryshe do të përballej me pasoja procedurale. Ky moment shënoi një rast të rrallë në Kosovë, ku një gazetar me profil të lartë përballej me pasoja serioze ligjore për akuza ndaj një ish-udhëheqësi të lartë shtetëror.

Gjykimi përfundoi me një vendim të prerë: Zeka u shpall fajtor për shpifje¹⁰ dhe u urdhërua të paguante një shumë të konsiderueshme prej 200,000 euro dëmshpërblim për Thaçin. Ky vendim e theksoi qartazi qëndrimin e sistemit gjyqësor ndaj deklaratave shpifëse në kontekstin e figurave me peshë të madhe politike dhe historike në vend.

Megjithatë, edhe pas aktgjykimit, Zeka nuk u tërhoq. Në vend të reflektimit, ai zgjodhi të mbajë një qëndrim sfidues, duke e cilësuar vendimin e gjykatës si një përpjekje për të frenuar lirinë e shprehjes dhe për të heshtur zërat kritikë ndaj elitës politike. Rasti, që ka ngjallur debat të gjallë në opinionin publik, vë përballë kufijtë e lirisë së shtypit me përgjegjësinë për fjalën publike dhe nevojën për llogaridhënie politike — duke u shndërruar në një prej momenteve më të rëndësishme në ndërthurjen e drejtësisë me gazetarinë në Kosovën e pasluftës.

Rasti i hashim Thaçit nuk ishte një incident i izoluar. Në një episod tjetër që pasuron kronologjinë e përplasjeve publike të Milaim Zekës me figura të nivelit të lartë, Kallxo.com raportoi¹¹ se më 2023, kryetari i Drenasit, Ramiz Lladrovci¹², e paditi Zekën për shpifje, duke kërkuar 100 mijë euro dëmshpërblim. Shkak i padisë u bë një deklaratë e Zekës në një emision televiziv, ku Zeka pretendoi se Lladrovci kishte shantazhuar presidentin Thaçi për t’u emëruar kandidat për kryetar komune, madje duke përmendur ekzistencën e “tre letrave të vitit 2003” ku Lladrovci akuzonte Thaçin për vrasje politike. Edhe kjo ngjarje e tensionuar shton në dosjen e gjatë të përballjeve të Zekës me ligjin dhe figurat e pushtetit, duke konsoliduar një model të përsëritur të diskursit të tij publik: goditje të rënda, shpesh të pakonfirmuara, ndaj njerëzve me peshë historike e politike në vend.

Në këtë video të shkurtër shfaqet përplasja mes Milaim Zekës dhe Gani Gecit në një debat televiziv lidhur me Komunikatën nr. 59. — TV¹³