Të dashur lexues,

Siç mund ta keni vënë re këto kohë, shkrimet e mia kanë qenë të shumta. Kam punuar për të bërë shkronja bashkë ditë e natë dhe ndoshta për ju janë vetëm fjalë, vetëm vargje që vijnë nga një botë që nuk ju përket. Por për mua, janë frymëmarrje! Kam në dorë dy alfabete. Ai shqip, me 36 shkronjat e tij të thella, dhe ai anglisht, me 26 prej tyre më të shkurtra, më të rrepta. Një bollëk simbolesh, një det shkronjash, ku fjala gjallërohet, ku mendja punon. Por, le të jem i sinqertë me ju, fjalori im nuk është i varfër! Nuk është ndërtuar me nxitim apo në frymë kalimtare. Është një fjalor që ka lindur nga librat që kam lexuar që fëmijë, shqip, frëngjisht, herë pas here edhe në gjuhë të tjera, por në këto 23 vitet e fundit, anglishtja më ka bërë njeriun që jam sot. Shkruaj në anglisht. Mendoj në anglisht. Por zemra më rreh në shqip. Ky është kryqëzimi im, përkatësia dhe mërgimi në të njëjtën kohë.

Kultura ime është e përzier, një përzierje e çuditshme e rrënjëve dhe degëve që janë shtrirë në shumë drejtime. Jam bir bote, po ashtu siç jam biri i një toke që gjithmonë më thërret pas. Dhe ajo tokë është Kosova. E çuditshme, mbase edhe e dhimbshme, ngase nuk është thjesht vendi im i lindjes, por vendi i shpresave, i zhgënjimeve, i përballjeve të përditshme me heshtjen!

Në fëmijëri, deri në moshën dhjetëvjeçare, shkruaja poezi. Shkruaja si të isha duke i folur Zotit në fshehtësi. Asnjë varg nuk e shihte dritën e syrit të ndonjë tjetri. Ishin të fshehtat e mia, arratisjet e mia nga tirania që më mbyste në shtëpi, tirania e një babai që e ndërtonte rendin me dhunë dhe frikë. Isha një zemër kryengritëse, por i pafuqishëm. Dhe kur mbusha dhjetë vjet, kisha ndërtuar rrjetin tim të shpëtimit, kushërinj, teze, gjyshe, Nana, njerëz që më hapnin derën kur duart e atij që duhej të më mbronte bëheshin të rënda si grushtet e pushtetit të verbër!

Kur kryengritja u bë e mundur, kur fjala ime filloi të dëgjohej në përplasje, atëherë poezia u zhduk. E lashë. Nuk më duhej më. Më duhej një shpatë, jo një melodi. Fjalët e buta i zëvendësova me analiza, me artikuj, me denoncime. Gazetaria u bë forma ime e re e kryengritjes. Dhe rebelimi kishte emra: padrejtësia, dezinformimi, mungesa e llogaridhënies.

Por tani, në këtë kthim timin në Ukrainë¹, ku lufta flet më troç se çdo deklaratë politike, ndjeva se diçka po zgjohej sërish në mua. Kam shkruar tri poezi². 29 vjet pasi i kisha lënë vargjet e shkurtra të mbuloheshin nga pluhuri i harresës, vargjet dolën përsëri, sikur deti që e hedh në sipërfaqe trupin e pajetë të një njeriu të përmbytur. E poezia e katërt më doli sot si pasojë e një artikulli nëpërmjet të cilit desha ta shkatërroj propagandën me të njëjtin mekanizëm: me fjalë³. Por tani ato fjalë sikur nuk më binden më si më parë. Ato po më kthehen në poezi. Dhe kjo më frikëson.

Poezitë më vijnë të përziera. I ndiej si të ishin diçka që duhet ta nxjerr menjëherë, sikur përndryshe do të më helmojnë. Dhe e di pse po ndodh kjo. Po ndodh sepse ndiej se gazetaria po më lë. Apo ndoshta jam unë që po e lë atë. E gjitha kjo sepse ndiej që shkrimet e mia, sidomos për Kosovën, nga viti 2022, po bien në vesh të shurdhër. Kam shkruar. Kam paralajmëruar. Kam kërkuar me dinjitet, me fakte, me profesionalizëm⁴. Dhe prapë, heshtje. Një qeveri që dikur dukej premtuese, tani sikur është shndërruar në një strukturë që injoron zërin e arsyes, që shmang detyrimin për të mbrojtur shtetin nga helmimi me propagandë të huaj.

Propaganda pro-ruse e pro-serbe është aty. Nuk është e fshehur. Është e dukshme, e fortë, e organizuar e financuar mirë. Dhe pavarësisht gjithçkaje që kam shkruar, për ta ekspozuar, për ta ndalur, për të ndihmuar drejtuesit e republikës sime, askush nuk vepron. Nuk lexojnë. Apo edhe më keq, lexojnë dhe sërish zgjedhin të mos bëjnë asgjë.

Pse? Pse ky hezitim? Pse ky tmerr ndaj të vërtetës?

Kam frikë! Po, më duhet ta them! Kam frikë se jemi në një udhëkryq të rrezikshëm. Kam frikë se jemi të pashpresë, se e kemi humbur jo vetëm betejën e informacionit, por edhe të ndërgjegjes. Ndaj dhe po ju shkruaj këtë rrëfim. Sepse nuk mund të hesht. Sepse poezia po merr zë, sepse gazetaria nuk po më mjafton më.

Jam i lodhur, por jo i dorëzuar. Dua të falënderoj çdonjërin prej jush që më ka ndjekur në këtë rrugëtim. Që ka lexuar shkrimet e mia. Që ka ndarë me mua dhimbjen, shpresën, rebelimin. Ju faleminderit për durimin tuaj, për praninë tuaj, për besimin tuaj!

Faleminderit që jeni me mua në këto faqe të bardha ku shkronjat janë të zeza dhe koha është e zymtë.

Dhe nëse fjala nuk mjafton më, atëherë le të bëhet britmë. Le të bëhet poemë e përgjakur që e gdhend murin e heshtjes me thonj. Nëse askush nuk dëgjon, unë do të shkruaj më fort. Nëse nuk më lexojnë, do t’u përvëloj ndërgjegjen me vargje që nuk kërkojnë leje. Sepse nuk kam më luksin të pres. Nuk kam më durimin për t’u përulur. E kam njohur frikën në fytyrën e babait dhe tani e njoh në fytyrën e pushtetit që hesht përballë gënjeshtrës. Por unë jam ende këtu, me fjalën në njërën dorë dhe dhimbjen në tjetrën. Jam këtu jo për të kërkuar mëshirë, por për të shpallur se nuk do të ndalem. As përballë harresës, as përballë indiferencës, as përballë frikës. Sepse në fund, kur gjithçka tjetër bie, ajo që mbetet është guximi për të folur e për të shkruar edhe kur të gjithë kanë heshtur në funeralin e të vërtetës!