“The Times”
Kryeministri i Kosovës paralajmëron se Kremlini po përdor Serbinë për të përhapur dezinformata kundër aleatëve të Ukrainës
Albin Kurti, kryeministri properëndimor i Kosovës, paralajmëroi për dezinformim “të paprecedentë” nga Serbia.
Rusia po punon me Serbinë në fushata dezinformuese dhe sulme kibernetike kundër vendeve ballkanike që po mbështesin Ukrainën, ka paralajmëruar Kryeministri i Kosovës.
Albin Kurti, udhëheqësi pro-perëndimor i vendit të vogël, i cili u nda nga Serbia pas luftës së viteve 1998-99, tha se Kremlini po përdorte lidhjet e tij me Beogradin, një aleat i vendosur, për të ndezur tensionet ekzistuese në ish-Jugosllavi.
Kosova ka ofruar ndihmë ushtarake për Ukrainën, duke përfshirë predha mortajash dhe automjete të blinduara, dhe është pjesë e një koalicioni shumëkombësh të çminimit në vend. Ajo gjithashtu ka miratuar një rezolutë për të strehuar deri në 5000 refugjatë ukrainas dhe ka ndaluar shtetasit rusë të hyjnë në Kosovë. Një flamur i madh ukrainas është ekspozuar në qendër të kryeqytetit të Prishtinës.
“Në Ballkan kemi një Rusi të vogël, që është Serbia”, tha Kurti. “Kur Rusia pushtoi Ukrainën, Serbia menjëherë ra në anën e saj. Të nesërmen në mëngjes, tabloidët serbë po pretendonin se Ukraina kishte sulmuar Rusinë. Ata po tregojnë mbështetje me flamujt rusë dhe shenjën ‘Z’, të cilët janë shfaqur edhe në veri të Kosovës”.
Kosova është shqiptare me shumicë etnike, por përfshin një pakicë serbe, e përqendruar kryesisht në veri pranë kufirit me Serbinë. Shumë brenda atij komuniteti nuk e njohin pavarësinë e Kosovës dhe përkundrazi rreshtohen me qeverinë në Beograd, e cila po financon dhe mbështet drejtpërdrejt politikanët dhe grupet atje.
Kjo ka rezultuar në disa incidente të dhunshme gjatë 18 muajve të fundit. Tensionet filluan të rriten në dhjetor 2022, kur serbët e Kosovës barrikaduan rrugët afër kufirit me Serbinë. Në maj 2023, paqeruajtësit e NATO-s u plagosën gjatë protestave të dhunshme në të njëjtën zonë. Incidenti më i rëndë ndodhi në shtator, kur rreth 30 sulmues të armatosur u barrikaduan në një manastir në qytetin verior të Banjskës, duke përfunduar në një shkëmbim zjarri në të cilin u vranë katër persona, përfshirë një polic kosovar. Si sulmuesit, ashtu edhe armët që ata përdorën – që përfshinin RPG dhe drone – kishin ardhur nga Serbia.
Dezinformimi është fronti i dytë. Mediat në gjuhën serbe i kanë cilësuar ngjarjet në veri si të provokuara nga qeveria në Prishtinë. Kurti beson se qëllimi i operacionit në Banjska ishte të shkaktonte një shkëmbim zjarri me forcat e sigurisë kosovare brenda manastirit ortodoks serb të shekullit të 14-të, dhe më pas ta cilësonte atë si një sulm fetar.
“Sasia e lajmeve të rreme nga veriu është e paprecedentë. Është e madhe”, tha Kurti. “Kundër meje në veçanti por edhe kundër Nenad Rashiqit [ministri për Komunitete dhe Kthim, i cili është serb etnik]. Objektivi i tyre kryesor janë serbët që integrohen në Kosovë”.
Hulumtimi nga Instituti Kombëtar Demokratik i Kosovës, një organizatë jofitimprurëse e financuar nga SHBA, Programi i Zhvillimit të OKB-së dhe Pikasa Analytics, një kompani monitoruese e mediave, mes janarit 2022 dhe nëntorit të vitit të kaluar zbuloi se gratë ishin gjithashtu në shënjestër, veçanërisht politikanet, besueshmëria e të cilave ishte duke u minuar përmes fushatave të bashkërenduara dezinformuese.
Mimoza Kusari-Lila, deputetja kosovare, është ekspozuar ndaj abuzimeve të natyrës seksuale në titujt që thoshin: “Kusari-Lila ishte e të gjithëve”. Albulena Haxhiu, ministrja e Drejtësisë, ka qenë objekt i artikujve denigrues, duke pretenduar se gratë duhet të jenë shtëpiake dhe jo të përfshihen në punët “mashkullore” të politikës. Vjosa Osmani, presidentja e Kosovës, është karikaturuar si një emërim simbolik dhe një kukull e Kurtit. Angazhimi me histori të tilla në mediat sociale është plot me gjuhë mizogjene dhe shpesh të dhunshme dhe kërcënuese. Politikane të tjera femra i janë nënshtruar breshërive të abuzimit për mosmarrëveshje me kolegët e tyre meshkuj në parlament.
Një hetim i publikuar këtë muaj nga Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative tregoi se Rusia ka ndërtuar një rrjet biznesmenësh, politikanësh dhe organizatash mediatike në Ballkan që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës, kur shumë vende në rajon ndërmorën hapa për të bllokuar kanalet e mediave ruse.
Zonat gri politike të mbetura pas luftës jugosllave ofrojnë dyer të pasme të lehta. Si dhe veriu i Kosovës, ekziston edhe një rajon i shkëputur etnik serb në Bosnje, Republika Srpska, lideri i së cilës është gjithashtu i afërt me Putinin. Mali i Zi, i cili ishte shteti i fundit ish-jugosllav që u shkëput nga Serbia në vitin 2006, pësoi një përpjekje për grusht shteti të mbështetur nga Rusia kundër qeverisë së tij pro-perëndimore në vitin 2016.
Kremlini po përdor tani dezinformatat në Ballkan jo vetëm për të destabilizuar demokracitë tashmë të brishta të rajonit, por për të tërhequr paralele të rreme midis luftës së Ukrainës dhe bombardimeve të NATO-s ndaj Beogradit në vitin 1999 gjatë kulmit të luftës në Kosovë. Bombardimet vazhdojnë të ngjallin ndjenja të thella antiperëndimore në Serbi dhe konflikti në Kosovë është ende një qendër e dezinformatave; në vitin 2019, “Linja Ballkanike”, një film artistik i përbashkët i prodhuar nga produksioni Rusi-Serbi, përshkruante ushtrinë ruse që nxitonte në aeroportin e Prishtinës për të ndaluar rënien e saj në duart e bandave kriminale. Në realitet, trupat ruse pushtuan shkurtimisht aeroportin në shenjë hakmarrjeje që Moska ishte lënë jashtë një marrëveshjeje paqeje.
Shqetësuese është edhe lufta kibernetike, tha Kurti. Në fillim të këtij muaji, qeveria e Kosovës pësoi një sulm të madh të shpërndarë, të mohimit të shërbimit ndaj sistemeve thelbësore (një formë e sulmit kibernetik që tenton të mbingarkojë një sistem, duke e detyruar atë të rrëzohet), i cili çaktivizoi faqet zyrtare të internetit për rreth një orë dhe besohet të jenë kryer nga hakerë rusë.
Hannah Lucinda Smith, Prishtinë, e martë 21 maj 2024, “The Times”