Kopenhagë 13.05.2025
Ndërhyrja Serbe në Kosovën Veriore: Një Strategji për Ndarjen e Kosovës dhe Sakatosjen e Trojeve Shqiptare
Ndërhyrjet e vazhdueshme të Serbisë në veri të Kosovës nuk janë thjesht tensione të përkohshme apo reagime ndaj zhvillimeve lokale. Ato përfaqësojnë një strategji të mirëfilltë, të menduar gjatë, që synon ndarjen de facto të Kosovës dhe, më gjerë, dëmtimin e strukturës territoriale dhe etnike të trojeve shqiptare në Ballkan. Veriu i Kosovës është bërë qendra e një lufte hibride që Serbia ushtron për të ruajtur ndikimin dhe kontrollin në një zonë që ajo kurrë nuk e ka pranuar si pjesë të një shteti të pavarur kosovar.
Një projekt i vjetër – një qëllim i ri
Që nga përfundimi i luftës në Kosovë dhe shpallja e pavarësisë më 2008, Serbia ka refuzuar të heqë dorë nga ambiciet e saj territoriale. Por ndërhyrja në veri nuk është thjesht një çështje e statusit të serbëve lokalë. Ajo është pjesë e një projekti të ri-aktualizuar që synon ndarjen etnike të Kosovës, përmes krijimit të një entiteti serb të modeluar sipas Republikës Sërpska në Bosnje, që në fakt do të ishte një hap drejt shkëputjes territoriale.
Kjo përpjekje për ndarje nuk është vetëm një sulm ndaj integritetit territorial të Kosovës, por një sulm më i gjerë ndaj trojeve shqiptare në Ballkan. Me synimin e saj për të destabilizuar Kosovën dhe për të krijuar një precedent ndarjeje, Serbia mban gjallë idenë e një “botë serbe”, ku territoret me popullsi serbe duhet të jenë pjesë e një shteti të vetëm.
Sanxhaku në shënjestër
Ndërkohë që veriu i Kosovës përballet me tensione të shtuara, një tjetër rajon me shumicë shqiptare – Sanxhaku – ndodhet nën presion të ngjashëm. Serbia e sheh Sanxhakun jo vetëm si një zonë strategjike mes Kosovës, Malit të Zi dhe Serbisë qendrore, por edhe si një territor që duhet izoluar, mbajtur nën kontroll dhe shtypur identiteti shqiptar atje. Shteti serb i trajton shqiptarët e Sanxhakut si një “kërcënim të heshtur”, duke u përpjekur ta mbajë këtë krahinë të nënshtruar përmes presioneve politike, ekonomike dhe kulturore.
Pazaret e “Planit Paqësor” – Kostoja e një mashtrimi
Në këtë lojë të rrezikshme, një rol të errët po luajnë edhe pazaret e brendshme politike. Opozita në Kosovë, e etur për të fituar kapital politik dhe për të dobësuar qeverinë aktuale, po përdor çështjen e veriut për të krijuar kaos institucional, pa ofruar zgjidhje reale. Nga ana tjetër, qeveria serbe, në koordinim me segmente ndërkombëtare të interesuara për “stabilitet të rremë”, po promovon një të ashtuquajtur “plan paqësor”.
Ky plan, që në thelb legjitimon ndarjen de facto të Kosovës përmes krijimit të një asociacioni me kompetenca ekzekutive për komunat me shumicë serbe, po i paraqitet opinionit publik si “zgjidhje e përhershme”. E gjithë kjo për të ndërtuar një iluzion: Serbia do të pretendojë se e ka arritur qëllimin – ndarjen e Kosovës – ndërsa udhëheqës të papërgjegjshëm në Kosovë do të trumbetojnë se “ja, Serbia na njohu pavarësinë”.
Kjo është një lojë gjallzore, një mashtrim i rrezikshëm që synon të shuajë përfundimisht ëndrrën e Kosovës sovrane dhe të bashkuar. Njohja e pavarësisë në letër, nëse vjen përmes ndarjes, është në fakt mohimi më i madh i asaj që përfaqëson shteti i Kosovës: një shtet i unifikuar, i pandarë dhe i barabartë për të gjithë qytetarët e tij.
Koha për qasje të vendosur
Përballë këtij rreziku, është koha që institucionet e Kosovës dhe shqiptarët në përgjithësi të përballen me realitetin: Serbia nuk ka hequr dorë nga pretendimet e saj territoriale, dhe pa një reagim të fortë politik, diplomatik dhe strategjik, do të vazhdojë të avancojë agjendën e saj përmes destabilizimit.
Shqiptarët në të gjitha trojet duhet të jenë të bashkuar në kundërshtimin e kësaj strategjie ndarëse. Nuk është vetëm Kosova që është në shënjestër – është një plan më i gjerë që synon të minojë unitetin kombëtar dhe të reduktojë ndikimin e shqiptarëve në Ballkan.