Shkruan: Shqiptar Oseku
Punonjës social & poet
Rrjeti shqiptar suedez

Në atdheun tim të vjetër Kosovë, këtë fundjavë u përkujtua masakra e 24 viteve më parë që shuajti fshatin Reçak. 45 fshatarë të pambrojtur të të dy gjinive u prenë, viktimat varionin nga 82 deri në 12. Forcat serbe që kryen masakrën më pas plaçkitën fshatin dhe ua vunë zjarrin shtëpive. Çfarë është Butja për ukrainasit, është Reçaku për shqiptarët. 222 fëmijë në fshat mbetën jetimë në atë ditë fatale.
Rrjedha e ngjarjeve të 15 janarit 1999 është e dokumentuar mirë. Dëshmitarët okularë mbeten gjallë, fotografitë dhe materialet video janë në dispozicion, siç janë përshkrimet nga Amnesty dhe Human Rights Watch. Madje diçka aq e pazakontë sa një raport mjeko-ligjor nga një hetim i skenës së krimit i udhëhequr nga BE i udhëhequr nga një mjek mjeko-ligjor finlandez. Ajo e cilësoi masakrën si “krim kundër njerëzimit” dhe më vonë dëshmoi në Tribunalin e Hagës për Krimet e Luftës. Qysh në fillim të vitit 1999, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së dhe Këshilli i Sigurimit e dënuan në mënyrë eksplicite aktin si masakër të kryer nga forcat serbe. Pra nuk ka aspak dyshim nëse viktima apo autorë, aq pak në Reçak sa në Butjë.
Nëse e kërkoni Reçakun në Google, përsëri do të gjeni një plejadë linqesh që mohojnë se masakra është bërë fare; alternativisht se është inskenuar nga shqiptarët dhe/ose nga agjentët perëndimorë që fajësonin serbët. Presidenti aktual i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, vazhdimisht e quan Reçakun “një fabrikim”. Askush në Serbi nuk është dënuar për Reçakun. Askush nuk është akuzuar. Askush nuk është marrë në pyetje, ose i dyshuar ose dëshmitar.
Reçakut dhe 21 vrasjet masive në Kosovë në vitet 1998-1999 i kushtuan jetën më shumë se 14 mijë njerëzve, nëntë nga dhjetë viktimat ishin shqiptarë. Barbaria serbe vuri pak më shumë se 80 përqind (! ) e popullsisë refugjate dhe gjashtë e gjashta e të gjitha shtëpive dhe ndërtesave u shkatërruan. Banka Botërore vlerësoi pas luftës se dëmi ekonomik arriti në 8 miliardë dollarë amerikanë. Rreth 20,000 përdhunime u kryen në dhunën seksuale të shënjestruar që familjet shqiptare të largohen nga Kosova.
Megjithatë Kosova mbetet gjallë me Donetskun e saj dhe Ballkanin me Serbinë e saj, sepse bota e jashtme u lodh shumë herët. Fakt është se BE sot e trajton Kosovën njerkë në krahasim me Serbinë. Serbia merr çdo vit indekse në rënie të demokracisë dhe transparencës dhe tani i referohet një “shoqëri gjysmë e lirë”, e cila vazhdon të kërcënojë fqinjët e saj. Shtetasit serbë mund të udhëtojnë pa viza brenda BE-së. Në vitin 2022, Serbia mori 4 miliardë euro në të ashtuquajturën FDI, investime të huaja direkte, 70 për qind e të cilave nga BE. Krahasoni me Kosovën, e cila çdo vit ngjitet në demokraci dhe transparencë por vetëm merr dorë nga BE dhe mbetet e izoluar.
Le të shpresojmë që Ukraina ta ketë fatin më të mirë se Kosova, se kjo që i ndodhi Reçakut mos t’i ndodhë Butjes. Por kam frikë nga më e keqja. Respice in praeteritum, thoshin sibët, shiko të kaluarën. Kushdo që dëshiron të thotë për të ardhmen e Ukrainës është i mirëpritur të shikojë të kaluarën e Kosovës dhe të tashmen e saj dhe të përgatitet për më të keqen: një Rusi hakmarrëse që humb luftën por mohon përgjegjësinë e saj. Atehere rendesi ka qe punen mos ta leme gjysem te mbaruar. Ukraina – dhe Kosova! – meritojnë më shumë se kaq.
/Ky artikull u botua sot në Uppsala Nya Tidning/